U lympho là thuật ngữ mô tả một nhóm các bệnh ác tính khác nhau trong đó khởi đầu là một tế bào lympho ngoài tuỷ xương chuyển dạng và tăng sinh không kiểm soát được, tạo thành khối u. Do hệ bạch huyết có mặt khắp nơi trong cơ thể nên u lympho có thể bắt đầu ở bất kỳ chỗ nào và lan tràn đến hầu hết các cơ quan.
U lympho (trong đó gồm Hodgkin và không Hodgkin) là bệnh ác tính hay gặp nhất hàng thứ ba ở trẻ em sau bạch cầu cấp và u não, trong đó u lympho ác tính không Hodgkin (ULAKH) chiếm khoảng 7% tất cả các ung thư trẻ em dưới 20 tuổi [25], [36]. Ở Mỹ ước tính mỗi năm có khoảng 750-800 trẻ được chẩn đoán ULAKH [36], [51]. Theo thống kê giai đoạn 2001-2004 về tỷ lệ phân bố một số ung thư hay gặp thì ULAKH chiếm 11,3% ung thư trẻ em trên Thế giới và chiếm 13,9% ung thư trẻ em ở Việt nam [9].
ULAKH trẻ em có đặc điểm dịch tễ, lâm sàng, mô bệnh học và điều trị khác với ở người lớn. Đa số bệnh nhi (BN) đến bệnh viện ở giai đoạn muộn. ULAKH giai đoạn III và IV chiếm khoảng 60%-70% tuỳ theo các nước và các báo cáo [6], [13], [19]. Giai đoạn muộn, mô bệnh học độ ác tính cao là hai yếu tố tiên lượng không thuận lợi trong ULAKH trẻ em. Trên lâm sàng bệnh được chia giai đoạn khu trú (giai đoạn I và II) và lan tràn (giai đoạn III và IV).
Trước những năm 1970, tỷ lệ chữa khỏi bằng phẫu thuật (PT) và/hoặc tia xạ (TX) ULAKH trẻ em chỉ là 10%-20% [37], [45[, [46]. Từ những năm đầu của 1970, sự ra đời các phác đồ hoá chất (HC) đã giúp cải thiện thời gian sống thêm của BN rõ rệt. Có nhiều thử nghiệm lâm sàng nghiên cứu kết quả điều trị của các phác đồ kết hợp nhiều hoá chất. Hiện nay, lựa chọn phác đồ điều trị tuỳ thuộc vào giai đoạn bệnh và phân nhóm mô bệnh học còn gặp nhiều khó khăn do bệnh giai đoạn muộn, phác đồ điều trị thường mạnh, nhiều tai biến. Tuy vậy, nhờ HC, tỷ lệ sống thêm 5 năm của ULAKH trẻ em tăng từ 56% trong giai đoạn 1975-1984 đến 72% giai đoạn 1985-1994 [19], [38]. Hiện nay, trên thế giới có khoảng 70%-90% trẻ bị ULAKH có thể sống thêm 5 năm sau hoá trị đúng mức [15], [16], [19]. Ở Việt nam, ULAKH được điều trị chủ yếu tại bệnh viện K, bệnh viện ung bướu thành phố Hồ Chí Minh và ở một số trung tâm khác nhưng có ít nghiên cứu về đặc điểm cũng như kết quả điều trị bệnh này ở trẻ em. Phác đồ điều trị còn chưa thống nhất. Việc lựa chọn phác đồ từ trước còn chưa phù hợp với giai đoạn nhất là khi bệnh đã ở giai đoạn lan tràn. Vì vậy chúng tôi tiến hành đề tài này với mục tiêu:
Mục tiêu nghiên cứu:
1, Nhận xét đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng ULAKH trẻ em điều trị tại bệnh viện K từ 6/2000 đến 6/20008.
2, Đánh giá kết quả điều trị ULAKH giai đoạn III và IV ở trẻ em với phác đồ ESHAP, hoặc NHL-BFM 90.